Σε μια σύνηθες εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης ο έλεγχος της θερμοκρασίας π.χ της κατοικίας μας, γίνεται με την τοποθέτηση ενός θερμοστάτη χώρου σε έναν από τους χώρους του σπιτιού (π.χ στο διάδρομο). Ο θερμοστάτης ρυθμίζεται σε μια θερμοκρασία (π.χ 20 C) και όταν η θερμοκρασία του χώρου (στον οποίο είναι τοποθετημένος ο θερμοστάτης) γίνει μικρότερη από αυτήν που ρυθμίσαμε στον θερμοστάτη μας, τότε αυτός δίνει εντολή στην πηγή θέρμανσης του σπιτιού μας (π.χ λέβητας) να ζεστάνει το νερό της εγκατάστασης και να τροφοδοτήσει όλα τα θερμαντικά σώματα της κατοικίας μας ζεστό νερό. Αντίστοιχα όταν ο θερμοστάτης αντιληφθεί ότι η θερμοκρασία του χώρου είναι αυτή που ρυθμίσαμε (π.χ 20 C) δίνει εντολή στον λέβητα να σταματήσει. Πόσο όμως είναι αντικειμενική αυτή η λειτουργία του θερμοστάτη (ο οποίος βρίσκεται τοποθετημένος σε ένα συγκεκριμενο σημείο του σπιτιού μας) για την θερμοκρασία που έχουν τα υπόλοιπα δωμάτια; Τί συμβαίνει με τους υπόλοιπους χώρους για παράδειγμα στο σαλόνι του σπιτιού μας όπου ανάβουμε και το τζάκι μας; Τί μπορεί να συμβαίνει σε ένα άλλο δωμάτιο της κατοικίας μας όπου μπορεί να είναι βορεινό και να έχει μεγάλες τζαμαρίες; Τί γίνεται την ίδια στιγμή στην κουζίνα που ανάψαμε τον φούρνο και κάποιες εστίες μαγειρέματος;
Η απάντηση είναι απλή:
Το σαλόνι στο οποίο ανάψαμε το τζάκι μας μπορεί να έχει πολύ υψηλότερη θερμοκρασία από 20 C, το ίδιο και η κουζίνα στην οποία ανάψαμε τον φούρνο και τις εστίες, το βορεινό δωμάτιο με τις μεγάλες τζαμαρίες μπορεί να είναι πολύ ποιο κρύο και όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια στιγμή που ο θερμοστάτης χώρου που βρίσκεται στον διάδρομο του σπιτιού μας μάλλον δεν έχει αντιληφθεί τίποτα από αυτά.

Αυτό το μεγάλο πρόβλημα λύνουν οι θερμοστατικές κεφαλές και ταυτόχρονα επιτυγχάνουν έως και 30% εξοικονόμηση καυσίμου.

Επειδή ο κάθε χώρος του κτιρίου μας είναι ξεχωριστός και με διαφορετικές θερμικές απαιτήσεις, τοποθετώντας θερμοστατικές κεφαλές σε κάθε θερμαντικό σώμα του κτιρίου μας, επιτυγχάνουμε την αυτονόμηση και την δυνατότητα ρύθμισης διαφορετικής θερμοκρασίας ξεχωριστά σε κάθε ένα από τα δωμάτια του κτιρίου μας. Με τον τρόπο αυτό κάθε θερμαντικό σώμα γίνεται ανεξάρτητο και απομονώνεται αυτόματα όταν επιτευχθεί η θερμοκρασία στον χώρο που βρίσκεται τοποθετημένο, ενώ κάποια άλλα σώματα της εγκατάστασης μας που βρίσκονται σε χώρους που εξακολουθούν και έχουν ακόμα την ανάγκη θέρμανσης, συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά. Από τη στιγμή όμως που το κτίριο μας έρθει σε θερμική ισορροπία θα βρίσκονται σε λειτουργία όλο και λιγότερα σώματα της εγκατάστασής μας επιτυγχάνοντας έτσι σημαντική εξοικονόμηση καυσίμου έως και 30%.

Πού τοποθετούνται και πως λειτουργούν οι θερμοστατικές κεφαλές;
Οι θερμοστατικές κεφαλές τοποθετούνται στους αντίστοιχους διακόπτες θερμαντικών σωμάτων, (οι οποίοι όμως έχουν την δυνατότητα τοποθέτησης θερμοστατικών κεφαλών σε αυτούς) και αυτό αφορά τους απλούς γωνιακούς ή ίσιους διακόπτες που τοποθετούνται στα θερμαντικά σώματα στην περίπτωση που η εγκατάσταση μας είναι με εξωτερικές σωληνώσεις ψηλά ή χαμηλά στους τοίχους περιμετρικά των δωματίων (εξωτερικό δισωλήνιο σύστημα), ειδάλως στην περίπτωση που έχουμε διακόπτες εξωτερικού βρόγχου (οι οποίοι τοποθετούνται στα θερμαντικά σώματα όταν η εγκατάσταση των σωληνώσεων έχει γίνει εντός των δαπέδων του κτιρίου μας) τότε υπάρχει η δυνατότητα τοποθέτησης θερμοστατικών κεφαλών στους υφιστάμενους διακόπτες με την χρήση ειδικού αντάπτορα (εξαρτήματος), ενώ τέλος στην περίπτωση που έχουμε θερμαντικά σώματα εσωματωμένου βρόγχου η τοποθέτηση της θερμοστατικής κεφαλής γίνεται επάνω στο σώμα. Πρέπει να σημειώσουμε ότι στην περίπτωση που έχουμε απλούς γωνιακούς ή ίσιους διακόπτες που δεν έχουν την δυνατότητα προσαρμογής θερμοστατικής κεφαλής σε αυτούς, τότε αντικαθιστούμε τον έναν από τους δύο απλούς διακόπτες που έχει το θερμαντικό σώμα (και μάλιστα των διακόπτη της προσαγωγής), με αντίστοιχο διακόπτη που έχει θερμοστατική κεφαλή.

Η θερμοστατική κεφαλή αποτελείτε στο εσωτερικό της από μία σειρά τυμπάνων και φέρει επίσης ειδικό υγρό το οποίο καθώς θερμαίνεται από την αύξηση της θερμοκρασίας του χώρου, διαστέλλεται και αυξάνει έτσι το πάχος των τυμπάνων. Στη συνέχεια τα τύμπανα αυτά μετατοπίζουν ένα έμβολο το οποίο ελέγχει τη ροή του νερού στο θερμαντικό σώμα. Η θερμοστατική κεφαλή στο εξωτερικό της έχει βαθμονόμηση με την οποία ρυθμίζουμε την θερμοκρασία που επιθυμούμε στον χώρο μας. Καθώς η θερμοκρασία του χώρου αυξάνεται η θερμοστατική κεφαλή με τον μηχανισμό που διαθέτει ελαττώνει βαθμιαία (με την αύξηση της θερμοκρασίας του χώρου) την ροή του νερού στο θερμαντικό σώμα και την σταματά όταν επιτευχθεί η επιθυμητή θερμοκρασία που ρυθμίσαμε στην κεφαλή. Προτείνεται σε ένα από τα θερμαντικά σώματα της εγκατάστασής μας (π.χ στο λουτρό ή στα λουτρά αν διαθέτουμε περισσότερα από ένα) να μην τοποθετείται θερμοστατική κεφαλή ώστε να είναι εφικτή η κυκλοφορία μιας μικρής ποσότητας νερού του δικτύου κεντρικής θέρμανσης του κτιρίου μας.